Aile Şirketlerinin 10 Özelliği

Sizlerle ara ara üstadların okuduğum kitaplarını, takip ettiğim dergilerdeki makalelerini paylaşacağımı dile getirmiştim. Bunlardan biri Şirket Doktoru M.Rauf Ateş in yazdığı bir kitapta David Bork’un (Aile Şirketi Danışmanı) gözüyle Türkiye’deki Aile Şirketleri hakkındaki gözlemleri, bize yol gösterecektir.

Bilinen gerçekleri toplu bir şekilde okuyunca ,  hem güzel fikirler çıkıyor hem de yol haritamız çiziliyor.

İlerleyen zamanlarda bunlara teker teker değinip neler yapabileceğimizi konuşacağız. Hep birlikte!

 

‘’AİLE ŞİRKETLERİNİN 10 ÖZELLİĞİ

David Bork/ Aile Şirket Danışmanı

 

Aşağıda size son 25 yıldan çıkarttığım bazı gözlemleri sunuyorum:

 

1-‘’Aile bağları’’, önemli ölçüde şirketin büyümesinin sınırlı seviyede kalmasına neden oluyor. Şirketler burada Aile Şirketleri İçin Uluslararası En Mükemmel Uygulamalar temelinde değil ama gelenekler, kültür ve ailevi göreneklerle yönetildiğinden, onların modern iş dünyasında rekabet edebilmek için ihtiyaç duydukları seçenekler ve elastikiyetler sınırlanıyor.

2-Her bir Türk ailesinin tarihi ve kendi halkının kültürüyle derin bağları bulunmaktadır. Onlar ne kadar ‘Batılı’ olursa olsunlar, bir ailenin üzerine kurulu olduğu temeller, onların adeta kalıtımsal olduğu pek çok kuşak geriye kadar gidebiliyor. Bu yüzden ne kadar ‘modern’ olursa olsun, uygulanacak bütün prosedürlerin bu gerçekliğin göz önünde tutularak uyarlanmaları gerekiyor.

3-Aile Şirketleri İçin Uluslararası En Mükemmel Uygulamalar sayesinde çocuklar çaba ile ödül arasındaki ilişkiyi öğrenmeye teşvik edilirler. Bunu başarmanın en uygun yolu ise onların aile şirketlerine katılmadan önce başka bir yerde iş deneyimi edinmelerini sağlamaktır. Türk aile şirketlerindeki çocuklar sıklıkla çaba hakkında asla düşünmek zorunda kalmaksızın ödüllendiriyorlar. Ancak  iş, insanları performanslarıyla değerlendirmeye geldiğinde bu yüzden ileride pek çok sorun yaşatıyor.

4-Türk şirketleri büyük bir sıklıkla iş hayatına tutkulu ve ekonomik başarı olasılığıyla motive olmuş tek bir birey tarafından  kuruluyordu. Çocuklar dünyaya gelinceye kadar asla bir aile şirketi olmuyorlardı ve o zaman daha çok aileyi bir arada tutarak şirket varlıklarının bir arada tutulacağı fikrine odaklanılıyordu. Yıllar içinde bu düşünce tarzı iflas etti. Çünkü bu kabile olmak gibi bir şeydi.

5-Aile şirketleri artık aile kimliğinin ve devamlılığının sürdürülmesiyle eşanlamlı tutulan aile şirketi yönündeki geleneksel bakış açısından ayrılıyorlar. Günümüzde Türkiye’de aile şirketlerinin satışına geçmişe kıyasla daha sık rastlanır oldu.

6-İleriyi görmeyi daha fazla becerebilen Türk aile şirketleri , Aile Şirketleri için  Uluslararası En Mükemmel Uygulamalar’ ın değerini anlayarak onları bağırlarına basmayı tercih ediyorlar. Onların çoğu, bunlardan öğrendiklerinin kendi faaliyetlerini iyileştirdiğinin farkındadır. Nitekim sonuçta onlar bugün, kendi öğrendiklerini  ve  kazançlı çıktıkları noktaları diğerlerine de öğretmenin birer avukatı haline geldiler.

7-Türk aile şirketlerinde görülen hırs, yaratıcılık ve iş bitiricilik , diğer ülkelerde kaydedilenin çok üzerinde bir etkileşim temposuna olanak sağlıyor. Ayrıca yine diğer ülkelerle kıyaslandığında genellikle çok daha yüksek bir getiri oranı beklentisine de sahiptir.

8-Nihai sonuçları büyük ölçüde etkileyen bir faktör olan Türk aileleri içindeki kişiler arası ilişkilerin karmaşıklığı, geçmişte ve günümüzde olduğu gibi gelecekte de etkinliğini sürdürmeye devam edecektir.

9-Her ne kadar değişmekte olan bir uygulama olsa da , Türk aile şirketlerinde , üst seviyede profesyonel bir mevkide çalışmaya uygun bir şekilde yetiştirilmemiş olsalar da, bir aile üyesine önemli sorumluluklar verilmesi hiç de alışılmadık bir durum değildir. Aslında bu çok riskli bir uygulamadır.

10-Türk aile şirketlerinin aile reisleri de dünyanın dört bir yanındakilere benzerler: Onlar kendi işlerine dört elle sarılan ,  genellikle çok az hobisi olan , kendi şirketlerini ‘’en çok sevdikleri çocukları’’ olarak gören ve kontrolü tamamen elden bırakmaya isteksiz olan tutkulu insanlardır. Oysa böylesi bir akıl setinin daima karmaşık sonuçları olur.’’

 

Tabi bu görüşlerin yüzde yüz doğrudur demiyorum   fakat dışardan bir göz bizi nasıl görüyor onu sergilemek istedim. Birçok maddesine de  katılmıyor değilim , hani.

Sevgilerimle,

MİNE ŞEN